Mặc dù thường được sử dụng thay thế cho nhau, “ngôn ngữ” và “lời nói” là hai khái niệm riêng biệt nhưng có liên quan mật thiết.Cùng hocvn xem dưới đây là những điểm khác biệt chính:
Ngôn ngữ:
- Tính trừu tượng: Ngôn ngữ là một hệ thống trừu tượng gồm các ký hiệu, âm thanh, quy tắc ngữ pháp và ý nghĩa được chia sẻ bởi một cộng đồng người. Nó tồn tại độc lập với việc sử dụng cụ thể của mỗi cá nhân.
- Tính hệ thống: Ngôn ngữ có tính hệ thống với những quy tắc chi phối cách thức các yếu tố kết hợp với nhau để tạo thành từ, cụm từ và câu.
- Tính sáng tạo: Ngôn ngữ cho phép chúng ta tạo ra một số lượng vô hạn các câu từ một số lượng hữu hạn các từ và quy tắc.
- Hình thức: Ngôn ngữ có thể được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm cả lời nói, chữ viết, ngôn ngữ ký hiệu, v.v.
- Ví dụ: Tiếng Việt, tiếng Anh, ngôn ngữ ký hiệu Hoa Kỳ, v.v.
Lời nói:
- Tính cụ thể: Lời nói là hành động thể chất tạo ra âm thanh bằng cách sử dụng các cơ quan phát âm. Nó là cách thức phổ biến nhất để con người truyền đạt ngôn ngữ.
- Tính tạm thời: Lời nói là tạm thời; âm thanh biến mất ngay sau khi được tạo ra.
- Tính cá nhân: Lời nói mang tính cá nhân và bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như giọng nói, ngữ điệu, và cảm xúc của người nói.
- Hình thức: Lời nói chỉ là một hình thức của ngôn ngữ.
- Ví dụ: Cuộc trò chuyện, bài phát biểu, bài hát, v.v.
Tóm lại:
| Đặc điểm | Ngôn ngữ | Lời nói |
| Tính chất | Trừu tượng, hệ thống | Cụ thể, tạm thời |
| Bản chất | Hệ thống ký hiệu | Hành động thể chất |
| Mục đích | Biểu đạt tư duy | Truyền đạt ngôn ngữ |
Có thể nói, ngôn ngữ là hệ thống và lời nói là một trong những cách thức để hiện thực hóa hệ thống đó. Lời nói là sản phẩm của ngôn ngữ, nhưng ngôn ngữ không nhất thiết phải được thể hiện bằng lời nói.
Ngôn Ngữ và Lời Nói: Hai Khái Niệm, Vạn Sự Khởi Nguồn
Trong cuộc sống, chúng ta sử dụng ngôn ngữ và lời nói như một lẽ tự nhiên, như dòng chảy bất tận của suy nghĩ và giao tiếp. Tuy nhiên, ít ai dừng lại để phân biệt rõ ràng hai khái niệm này. Vậy, ngôn ngữ và lời nói khác nhau như thế nào? Hãy cùng khám phá câu trả lời qua bài viết dưới đây!
Ngôn Ngữ – Hệ Thống Ký Hiệu Vô Hình
Ngôn ngữ là một hệ thống ký hiệu trừu tượng, được quy ước bởi một cộng đồng để biểu đạt ý nghĩa và giao tiếp. Nó như một “bộ luật” vô hình, chi phối cách chúng ta kết hợp âm thanh, từ ngữ, ngữ pháp để tạo thành thông điệp.
Đặc điểm nổi bật của ngôn ngữ:
- Tính hệ thống: Mỗi ngôn ngữ có hệ thống ngữ âm, ngữ pháp, từ vựng riêng, tuân theo những quy tắc nhất định.
- Tính trừu tượng: Ngôn ngữ tồn tại độc lập với việc sử dụng cụ thể của mỗi cá nhân, vượt ra khỏi giới hạn không gian và thời gian.
- Tính sáng tạo: Từ một số lượng hữu hạn các yếu tố, ngôn ngữ cho phép con người tạo ra vô số câu nói, văn bản với ý nghĩa đa dạng, phong phú.
Ví dụ, tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Pháp… đều là những hệ thống ngôn ngữ riêng biệt.
Lời Nói – Hiện Thực Hóa Ngôn Ngữ
Nếu ngôn ngữ là “bản thiết kế”, thì lời nói chính là “công trình” được xây dựng từ bản thiết kế ấy. Lời nói là hình thức thể hiện ngôn ngữ thông qua âm thanh, được tạo ra bởi hoạt động của các cơ quan phát âm.
Đặc trưng của lời nói:
- Tính vật chất: Lời nói được tạo ra bởi âm thanh, có thể nghe thấy và ghi lại.
- Tính tạm thời: Âm thanh lời nói tồn tại trong thời gian ngắn, sau đó biến mất.
- Tính cá nhân: Giọng điệu, ngữ điệu, cách phát âm… khiến lời nói của mỗi người mang màu sắc riêng.
Gọi điện thoại, trò chuyện, thuyết trình… đều là những hoạt động sử dụng lời nói.
Ngôn Ngữ & Lời Nói: Mối Quan Hệ Bổ Sung
Ngôn ngữ là nền tảng, là hệ thống quy ước cho lời nói. Lời nói là công cụ hữu hiệu để hiện thực hóa ngôn ngữ, giúp con người giao tiếp và trao đổi thông tin.
Sự khác biệt cơ bản:
| Tiêu chí | Ngôn ngữ | Lời nói |
| Bản chất | Hệ thống ký hiệu | Hành động phát âm |
| Tính chất | Trừu tượng | Cụ thể |
| Thời gian | Vĩnh cửu | Tạm thời |
Tóm lại: Ngôn ngữ là hệ thống, lời nói là công cụ. Hai yếu tố này tồn tại song hành, bổ sung cho nhau, tạo nên bức tranh đa sắc màu của giao tiếp con người.
Hoc vn chúc các bạn học tập thật tốt!
Xem thêm:
Liên hệ mở rộng bài Sang Thu của tác giả Hữu Thỉnh
[HƯỚNG DẪN] Cách Xác Định Chủ Thể Trữ Tình Chính Xác Nhất
