Trong phòng thí nghiệm, chúng ta thường xuyên tiếp xúc với nhiều loại hóa chất khác nhau. Do đó, việc nắm rõ các tính chất của chúng là rất quan trọng. Ngoài ra, chúng ta cũng cần biết các ký hiệu vật tư trên nhãn hoặc vỏ chai, lọ của các hóa chất, vật tư để có thêm thông tin về chúng. Hocvn sẽ giới thiệu cho bạn Các Biển Báo Trong Phòng Thí Nghiệm trong bài viết sau.

An Toàn Phòng Thí Nghiệm Là Gì? Các Biển Báo Trong Phòng Thí Nghiệm

An toàn phòng thí nghiệm là một yếu tố quan trọng đối với những người tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học. Bằng cách tuân thủ các tiêu chí an toàn, người làm việc tại phòng thí nghiệm có thể bảo vệ bản thân và tài sản khỏi những tai nạn có thể xảy ra. Điều này giúp cho công việc nghiên cứu được diễn ra một cách hiệu quả và bền vững.

An toàn phòng thí nghiệm không phân biệt các lĩnh vực khoa học khác nhau. Dù là sinh học, hóa học, vật lý hay y học, mọi phòng thí nghiệm đều phải đặt an toàn lên hàng đầu. Đây là trách nhiệm chung của cả nhà khoa học và nhà quản lý.

Để đảm bảo an toàn, người làm việc tại phòng thí nghiệm không chỉ cần nắm vững các quy trình và quy phạm an toàn, mà còn phải trang bị và sử dụng đúng các thiết bị bảo hộ lao động. Những thiết bị này có thể bao gồm găng tay, kính bảo hộ, áo choàng, giày bảo hộ và các dụng cụ khác tùy theo loại nghiên cứu. Chỉ khi có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ nghiêm túc mới có thể đảm bảo an toàn cho mọi người trong phòng thí nghiệm.

Quy Định Chung Tại Phòng Thí Nghiệm

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong phòng thí nghiệm, các bạn cần tuân thủ những quy tắc sau:

• Không làm thí nghiệm khi không có giáo viên hướng dẫn và giám sát.
• Đọc và hiểu rõ hướng dẫn trước khi thực hiện thí nghiệm. Nếu có thắc mắc, hãy hỏi giáo viên.
• Biết rõ vị trí và cách sử dụng các thiết bị an toàn như tủ cấp cứu, máy rửa mắt, bình cứu hỏa…
• Mặc đồ bảo hộ phù hợp như áo choàng, kính bảo hộ, găng tay… Cột tóc gọn gàng để tránh bị lửa hoặc hóa chất làm hại.
• Dọn dẹp và sắp xếp bàn thí nghiệm sạch sẽ trước và sau khi làm thí nghiệm.
• Không đưa miệng vào ống thí nghiệm hoặc nếm bất kỳ chất nào trong phòng thí nghiệm. Không ăn uống hoặc hút thuốc trong phòng thí nghiệm.
• Khi xảy ra tai nạn như đổ hóa chất, bị bỏng, bị cháy… phải báo ngay cho giáo viên và xử lý kịp thời theo chỉ dẫn. Rửa sạch da hoặc mắt khi tiếp xúc với hóa chất.
• Tuân theo hướng dẫn của giáo viên về cách xử lý chất thải thí nghiệm. Không vứt chất thải vào cống rãnh hoặc nơi không được phép.

Trách Nhiệm Đối Với Cán Bộ, Nhân Viên Trong Việc Bảo Đảm An Toàn Phòng Thí Nghiệm

Để làm việc trong phòng thí nghiệm một cách an toàn và hiệu quả, người làm việc cần tuân thủ các quy định sau:

• Học và kiểm tra về nội quy an toàn lao động, các quy trình và quy phạm kỹ thuật, các biện pháp phòng ngừa và xử lý sự cố trong phòng thí nghiệm.
• Đọc và hiểu rõ tài liệu thí nghiệm, lập kế hoạch và chuẩn bị các thiết bị, dụng cụ và hóa chất cần thiết. Lường trước các khả năng xảy ra tai nạn và có biện pháp đề phòng.
• Thực hiện thí nghiệm theo đúng hướng dẫn, quan sát và ghi chép chính xác các số liệu để làm báo cáo. Sau khi kết thúc thí nghiệm, vệ sinh và sắp xếp lại các thiết bị và dụng cụ thí nghiệm.
• Đặt hóa chất và dụng cụ thí nghiệm về vị trí ban đầu sau khi sử dụng. Kiểm tra lại phòng thí nghiệm trước khi rời khỏi, đảm bảo đã tắt nguồn điện, van nước và khoá cửa.

Lưu Ý Những Điều Cần Làm Để Đảm Bảo An Toàn Tại Phòng Thí Nghiệm

Quy định đối với nhân viên Phòng thí nghiệm: 

Nhân viên phòng thí nghiệm cần chú ý đến các quy định sau để bảo đảm an toàn và chuyên nghiệp:

• Giữ tóc và móng tay gọn gàng. Nếu tóc dài, phải buộc lại. Không đeo trang sức khi làm việc.
• Sử dụng đầy đủ các phương tiện bảo hộ cá nhân theo quy định của nhà máy. Bao gồm găng tay, kính bảo hộ, áo choàng, giày bảo hộ và các thiết bị khác tùy theo loại thí nghiệm.
• Tuân thủ các quy trình và quy phạm an toàn lao động của phòng Hóa nghiệm. Không làm việc với các hóa chất nguy hiểm mà không có sự hướng dẫn của người có chuyên môn.
• Không hút thuốc, ăn uống hoặc sử dụng kính sát tròng trong phòng thí nghiệm. Những hành động này có thể gây nguy cơ cháy nổ hoặc tổn thương mắt.

Quy định về an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm:

Để bảo đảm an toàn khi làm việc trong phòng thí nghiệm, các bạn cần chú ý những điều sau:

• Kiểm tra kỹ lưỡng các thiết bị và dụng cụ thí nghiệm trước khi sử dụng. Nếu phát hiện hỏng hóc hoặc bất thường, báo ngay cho người quản lý.
• Khi sử dụng thiết bị cần nước làm mát như lò nung, tủ sấy, bếp đun… phải đảm bảo nguồn nước ổn định và không để cạn nước. Khi sử dụng xong, phải tắt công tắc và nguồn điện của thiết bị.
• Phòng Hóa nghiệm phải có quạt hút khí độc và vòi sen cấp cứu. Khi xảy ra tai nạn như bị bỏng, bị hít khí độc… phải sử dụng vòi sen để rửa sạch vùng bị ảnh hưởng và gọi cấp cứu nếu cần.
• Không đổ hóa chất nguy hiểm vào bồn rửa hoặc cống xả vì có thể gây cháy nổ hoặc ô nhiễm môi trường. Phải tuân theo hướng dẫn của người quản lý về cách xử lý chất thải hóa chất an toàn.
• Không nhìn trực tiếp vào các hóa chất hoặc chất lỏng đang sôi để tránh bị bắn vào mắt. Nên mang kính bảo hộ khi làm việc với các hóa chất có tính ăn mòn hoặc bay hơi.
• Biết rõ vị trí và cách sử dụng các thiết bị an toàn như tủ cấp cứu, máy rửa mắt, bình cứu hỏa… để có thể xử lý kịp thời khi xảy ra sự cố.
• Sau khi làm xong thí nghiệm, phải rửa sạch và dọn dẹp các dụng cụ về đúng nơi quy định. Phải giữ cho nơi làm việc luôn sạch sẽ và khô ráo. Vệ sinh mặt bàn và nhà xưởng sau mỗi ca làm việc.
• Mang găng tay khi thu nhặt mảnh thủy tinh vỡ. Không để vật dụng hoặc hóa chất trên sàn nhà hoặc lối đi để tránh gây nguy hiểm cho người khác.
• Ghi chép đầy đủ các sự cố trong phòng Hóa nghiệm vào sổ ghi nhận và thông báo ngay cho Trưởng ca, Trưởng phòng QLCL hoặc PAT. Trước khi ra về, kiểm tra lại máy móc thiết bị và tắt nguồn điện.

Quy định về kiểm soát hóa chất Phòng thí nghiệm :

Để kiểm soát hóa chất phòng thí nghiệm một cách an toàn và hiệu quả, phòng Hóa nghiệm cần thực hiện các quy định sau:

• Lưu trữ hóa chất chưa sử dụng trong tủ riêng biệt, phân loại theo từng loại và khu vực. Đảm bảo có nhãn ghi rõ tên, ngày nhận, ngày mở chai và ngày hết hạn sử dụng của hóa chất.
• Lập sổ theo dõi hóa chất xuất nhập kho. Kiểm tra định kỳ số lượng và tình trạng của hóa chất lưu kho. Báo cáo kịp thời nếu có sự cố hoặc thiếu hụt hóa chất.
• Kiểm tra thường xuyên bao bì đựng hóa chất để phòng ngừa rò rỉ, tràn đổ. Nếu xảy ra sự cố, phải thu gom và xử lý hóa chất đúng cách. Nếu cần thiết, thay bao bì mới hoặc tiêu hủy hóa chất theo quy định.
• Quản lý chặt chẽ hóa chất độc. Chỉ cấp phát hóa chất độc khi có sự cho phép của Trưởng phòng QLCL. Ghi rõ số lượng, mục đích sử dụng và người nhận hóa chất độc. Cập nhật thường xuyên danh mục hóa chất độc của phòng Hóa nghiệm.

Quy định an toàn khi sang chiết hóa chất Phòng thí nghiệm:

Để bảo vệ sức khỏe và môi trường khi sang chiết hóa chất trong phòng thí nghiệm, các bạn cần thực hiện những điều sau:

• Dán nhãn rõ ràng cho các chai, cốc đựng hóa chất. Nhãn phải ghi tên, nồng độ, ngày sản xuất và hạn sử dụng của hóa chất.
• Kiểm tra kỹ nhãn hóa chất trên chai trước khi rót. Không sử dụng hóa chất nếu nhãn bị mờ hoặc không rõ.
• Khi làm đầy buret, phải giữ buret dưới mắt để quan sát được lượng hóa chất. Khi sang chiết hóa chất độc hại, phải làm trong tủ hút để tránh hít phải khí độc.
• Khi tiếp xúc hoặc di chuyển hóa chất, phải mang đầy đủ đồ bảo hộ như khẩu trang, găng tay, kính bảo hộ… để tránh bị bỏng, ăn mòn hoặc dị ứng da.
• Khi sang chiết hóa chất, phải làm cẩn thận và chậm rãi để không làm rơi vãi hoặc tung bụi ra ngoài. Nếu có sự cố xảy ra, phải xử lý ngay theo chỉ dẫn của người quản lý.

Kiểm soát chất thải của Phòng Thí Nghiệm:

Để xử lý chất thải của phòng thí nghiệm một cách an toàn và bảo vệ môi trường, phòng thí nghiệm cần thực hiện các quy định sau:

• Tuân thủ quy định quản lý chất thải của nhà máy. Không vứt bỏ chất thải phòng thí nghiệm vào nơi không được phép hoặc không an toàn.
• Trả lại dung dịch mẫu nguyên còn dư cho đơn vị giao mẫu. Không để lâu dung dịch mẫu nguyên trong phòng thí nghiệm hoặc xử lý theo cách khác mà không có sự đồng ý của đơn vị giao mẫu.
• Thu gom dung dịch sau khi thử mẫu về hồ xử lý nước thải. Không đổ dung dịch sau khi thử mẫu vào bồn rửa hoặc nơi khác có thể gây ô nhiễm.
• Cho hoá chất hết hạn sử dụng, hoá chất rơi vãi, bao bì phế thải vào bình chứa riêng biệt. Đậy kín bình chứa và dán nhãn ghi rõ tên hoá chất đầy đủ. Báo cho cơ quan quản lý để tiêu hủy theo quy định.

Quy Tắc An Toàn Đối Với Hóa Chất Trong Phòng Thí Nghiệm

Thí nghiệm với hóa chất độc hại

Khi làm thí nghiệm với các hóa chất độc hại như HCN, Hg, CO, Cl2, NO, NO2, H2S, HgCl2, CH3OH, Benzen, Toluen, HCHO, CH2Cl2… trong phòng thí nghiệm, các bạn cần thực hiện những điều sau để bảo vệ sức khỏe:

• Không được nếm hoặc nuốt các hóa chất độc hại. Không được ngửi trực tiếp các hóa chất mà chỉ được dùng bàn tay phẩy nhẹ hơi hóa chất vào mũi. Nếu có thể, nên sử dụng khẩu trang phòng độc hoặc làm việc trong tủ hút.
• Đối với thủy ngân, nên đựng trong các lọ dày và nút kín. Nên cho một lớp nước mỏng ở trên để ngăn không cho thủy ngân bay hơi ra không khí.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất có tính ăn mòn hoặc bay hơi như brom, clo, nitơ… Tránh để các hóa chất này bắn vào mắt hoặc da. Nếu xảy ra sự cố, phải rửa sạch vùng bị ảnh hưởng và gọi cấp cứu nếu cần.
• Sau khi làm xong thí nghiệm, phải rửa tay và các dụng cụ thật sạch bằng xà phòng hoặc những chất thích hợp. Phải xử lý chất thải hóa chất theo hướng dẫn của người quản lý.

Thí nghiệm với các chất dễ ăn mòn:

Khi thí nghiệm với các chất ăn mòn như axit đặc, kiềm đặc, kim loại kiềm, photpho trắng, phenol,… phòng thí nghiệm cần chú ý đến các điểm sau:

• Đeo găng tay bảo hộ và tránh để hóa chất tiếp xúc với da, quần áo hoặc các bộ phận khác của cơ thể. Nếu bị bắn hóa chất, phải rửa sạch ngay bằng nước.
• Đeo kính bảo hộ để bảo vệ mắt khỏi hóa chất. Nếu hóa chất vào mắt, phải nhắm mắt và rửa sạch ngay bằng nước.
• Đựng axit đặc trong bình nhỏ và rót thận trọng. Không nâng bình quá cao so với mặt bàn hoặc người. Không đổ axit vào các chất dễ phản ứng như kim loại hay kiềm.
• Pha loãng axit sunfuric bằng cách đổ từ từ axit vào nước trong khi khuấy đều. Không làm ngược lại vì có thể gây nóng lên hoặc bắn tung tóe.
• Đun nóng các dung dịch ăn mòn trong ống nghiệm theo quy tắc an toàn. Hướng miệng ống nghiệm về phía không có người. Không đun quá mạnh hoặc quá lâu. Không đậy kín ống nghiệm khi đun.

Thí nghiệm với các chất dễ cháy, nổ:

Khi thí nghiệm với các chất dễ cháy, nổ như H2, dung dịch kiềm, kim loại kiềm, axit đặc, các chất hữu cơ,… phòng thí nghiệm cần chú ý đến các điểm sau:

• Đun nóng hoặc chưng cất các chất này trên bếp điện kín và có nồi cách thủy hoặc cách không khí. Không sử dụng bếp ga hoặc nguồn nhiệt khác có ngọn lửa.
• Để các chất này cách xa nguồn nhiệt, cầu dao điện và các chất dễ cháy khác. Không để các chất này gần nhau hoặc gần các chất có thể phản ứng với chúng.
• Đeo kính bảo hộ làm bằng thủy tinh hữu cơ để bảo vệ mắt và gương mặt. Nếu bị bắn chất vào mắt hoặc da, phải rửa sạch ngay bằng nước.
• Đun nóng các dung dịch trong ống nghiệm bằng cách dùng cặp và hướng miệng ống nghiệm về phía không có người. Không đun quá mạnh hoặc quá lâu. Không đậy kín ống nghiệm khi đun.

Nhóm các ký hiệu chú ý, cần thận trọng, thường có hình tam giác màu vàng

Hiện có hai loại ký hiệu quy định độ an toàn hóa chất. Một của Hiệp hội An toàn cháy nổ Mỹ (National Fire Protection Association-NFPA) và một của Châu Âu.

Ký hiệu của NFPA-704: Gồm một hình thoi lớn được chia thành 4 hình thoi nhỏ với 4 màu khác nhau gồm đỏ, xanh dương, vàng, và trắng  được đánh số từ 0-4 với mức độ nguy hại tăng dần (0 không nguy hại, 4 nguy hại nhất).

• Màu đỏ: Chỉ khả năng bắt lửa được đánh số từ 0-4 (0: không cháy; 4: dễ bắt lửa khi để ngoài không khí)
• Màu xanh: Chỉ mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe được đánh số từ 0-4 (0: không độc hại, 4: rất nguy hiểm)
• Màu vàng: Chỉ độ hoạt động được đánh số từ 0-4 (như khả năng nổ, ăn mòn…)
• Màu trắng: Thông tin đặc biệt về độ nguy hại được đánh số từ 0-4 (0: bền, không phản ứng với nước; 4: phân hủy mạnh)

Với ký hiệu W: Chỉ các chất phản ứng mạnh với nước như H2SO4, Natri, Xesi…

Ký hiệu OX: Chỉ các chất oxi hóa mạnh như Kali perchlorate, ammoni nitrate, hydro peroxit

Trên đây là những thông tin về Các Biển Báo Trong Phòng Thí Nghiệm mà Hocvn tổng hợp được. Hi vọng rằng bài viết trên hữu ích cới bạn.